De leider als hoeder van het systeem
Nieuwe dingen leren, ik ben er gek op. Inmiddels heb ik mijn opleiding Systeemdynamiek in organisaties aan het Bert Hellinger Instituut bijna afgerond. Wat mij dat in ieder geval nu al gebracht heeft, is dat ik anders ben gaan kijken naar de rol van de leider. Ook al heb ik al vele ervaringsjaren bij verschillende organisaties achter de rug in verschillende rollen, het is mooi als je dit allemaal bij elkaar op kunt tellen. Verschillende filosofieën, gedachtegoeden, vaardigheden en ervaringen kun je combineren en daaruit weer iets moois halen. Dat is precies wat ik op dit moment doe en dat heeft me een paar interessante inzichten opgeleverd die ik graag met je deel.
De leider als hoeder van het systeem
Binnen het systemisch adviseren kijk je naar de leider als ‘de hoeder van het systeem’. Maar wat betekent dit dan precies? Wikipedia vermeldt dit over de hoeder: “Een hoeder waakt ergens over, zodat het niet verloren gaat.” En wat is dan ‘het systeem’? Dat is niet het individu, ook niet de groep, maar de gehele organisatie. Dat geheel is wat wij het systeem noemen. Als leider waak je dus over je team en/of organisatie. Dat betekent dat je je mensen beschermt als dat nodig is. Maar ook dat je hen leert zichzelf te beschermen. En dat je hen leidt of begeleidt op het pad dat zij willen bewandelen. Je kunt in organisaties interveniëren op meerdere niveaus en ook kijken en veranderen op meerdere niveaus.
Gezamenlijk én eigen pad
Je hebt elkaar nodig, want je moet weten welke richting jullie op willen. Maar je wilt ook de keuzes maken die goed zijn voor jou. Als teamlid houd je de leider in het vizier, anders raak je de weg kwijt en de leider houdt jou in de gaten om te kijken of je nog ‘on track’ bent. Een goede leider geeft dus richting aan, maar wel op zo’n manier dat een ieder zijn eigen pad kan inslaan en volgen. En vooral op een manier die bij die persoon past. Diezelfde leider daagt je ook uit om stappen te zetten. En ondersteunt je als dat nodig is.
Houd de kudde bij elkaar
Zo’n leider voelt zich ook eigenaar van het systeem en het team (de kudde wordt gehoed) en neemt verantwoordelijkheid voor het einddoel. Deze leider zorgt ervoor dat iedereen het haalt en erbij blijft. Dus als leider is het belangrijk dat je stevig in je schoenen staat. Je moet besluiten nemen die goed zijn voor het hele team, waarbij je eenieder in acht neemt, ziet en hoort. Het gaat erom dat je niet alleen besluiten neemt die goed zijn voor de organisatie, of voor jezelf. Want doe je dat, dan verlies je de kudde of in ieder geval een deel daarvan. En dan ben je ineens geen hoeder meer van het systeem. Het is belangrijk om als leider op je plek te blijven staan en vanuit die plek te kijken wat het systeem nodig heeft. Het mag duidelijk zijn dat dit voor iedere leider een uitdaging is.
In- en uitzoomen
Voor vraagstukken binnen de groepsdynamiek werk ik – zoals je weet – graag met Deep Democracy. Die methode is daar uitermate geschikt voor. Toch is het probleem of de uitdaging vaak groter dan de groep. In zo’n geval helpt het om uit te zoomen en er vanuit het hele systeem naar te kijken. Dan is het belangrijk dat je andere vragen stelt en andere dingen doet, dan wanneer je werkt aan de groepsdynamiek. De kunst is om zowel te kunnen inzoomen (bijvoorbeeld op een team, of nog verder: op individueel niveau) als uitzoomen naar het grotere geheel (de hele organisatie) om een completer beeld te krijgen.
Heb jij een vraag over je plek en rol als leider? Of over de organisatie als geheel en wil je daar eens over sparren? Neem dan gerust contact met mij op. Zo kan ik jou weer helpen om hierin nieuwe dingen te leren. Hoe mooi is dat?